Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Εξουσία η δυνατότητα, με βάση την ισχύ, τον νόμο, που έχει κάποιος να επιβάλλει τη θέλησή του σε άλλους
Η λέξη είναι διαχρονικό δάνειο από την αρχαία ελληνική ἐξουσία < ἐξοῦσ (α) + -ία, θηλυκό της μετοχής ἐξών του απρόσωπου ρήματος ἔξεστι < ἔξ- + ἐστί, γ’ πρόσωπο ενικού του εἰμί. Έξεστι = επιτρέπεται, είναι δυνατόν.
”Αν θες να δοκιμάσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσε του εξουσία”, είπε ο Αβραάμ Λίνκολν, που κατάφερε από το αξίωμα του Προέδρου να διατηρήσει την Ένωση και να υπερασπιστεί τις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1861–1865), νικώντας την εξεγερμένη Συνομοσπονδία και μέσω της Διακήρυξης Χειραφέτησης του 1863 να πολεμήσει τη δουλεία στις ΗΠΑ.
Πολλούς αιώνες πριν βέβαια, είχε διαπιστωθεί και διατυπωθεί το ότι η εξουσία δείχνει τον χαρακτήρα: “Αρχή άνδρα δείκνυσι” υποστήριζε ο Βίας ο Πριηνεύς.
“Αδύνατο να μάθεις τα φρονήματα, τη σκέψη, την ψυχή του κάθε ανθρώπου προτού πάρει στα χέρια του εξουσία”, διαβάζουμε στην Αντιγόνη του Σοφοκλή.
Στην πλατωνική «Πολιτεία» ο Θρασύμαχος διατείνεται κατηγορηματικά ότι «…το δίκαιο είναι ταυτόσημο με το συμφέρον του ισχυρού…».
Στο “Συμπόσιο ο Αγάθων, συνιστά στον Άρχοντα να θυμάται τρία πράγματα, ότι διοικεί ανθρώπους, ότι πρέπει να διοικεί σύμφωνα με τους νόμους και ότι δεν θα διοικεί… για πάντα!. «Τον άρχοντα τριών δει μεμνήσθαι: Πρώτον ότι ανθρώπων άρχει. Δεύτερον ότι κατά νόμους άρχει. Τρίτον ότι ουκ αεί άρχει».
Η εξουσία είναι το υπέρτατο αφροδισιακό πίστευε ο Κίσινγκερ.
Την κάννη του όπλου θεωρούσε ως πηγή της εξουσίας ο. Μάο Τσε Τούνγκ.
Το ψάρι βρομάει από το κεφάλι, λέει ο λαός. Το κεφάλι είναι ο άρχων, ο επικεφαλής, ο εξουσιαστής,
Τέλος, τον πόλεμο ως ανθρωποθυσία στο βωμό της εξουσίας, θεωρούσε ο Αλεξέι Κρουγκλόφ, επιμελητής της συλλογής Ελληνικών Αρχαιοτήτων στο Μουσείο Ερμιτάζ.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.